Όπως
μαθαίνουμε από την ελληνίδα αρχαιολόγο κ. Θ. Σαββοπούλου, οι
πληροφορίες που έχουμε από την αρχαία ελληνική γραμματεία (Ιλιάδα
Ομήρου), από προπολεμικές ανασκαφές των Άγγλων και από επιφανειακή
έρευνα στην τούμπα του Αξιοχωρίου επιβεβαιώνουν αδιαμφισβήτητα, ότι τη
θέση αυτή πρέπει να κατείχε σημαντικός οικισμός με διάρκεια ζωής από τα
προϊστορικά μέχρι και τα κλασσικά χρόνια. Μάλιστα εντελώς πρόσφατα
εντοπίσθηκαν και ευρήματα ρωμαϊκών χρόνων, τα οποία επεκτείνουν τη διάρκεια της ζωής του οικισμού μέχρι και τους αυτοκρατορικούς χρόνους (1ος-2ος αιώνας μ.Χ.).
Το 1972 ο Άγγλος ιστορικός N. HAMMOND
στο βιβλίο του <<Η Ιστορία της Μακεδονίας>> διατύπωσε
προσεκτικά την άποψη, ότι η τούμπα της Βαρνταρόφτσα (Αξιοχώρι) θα
μπορούσε να είναι η Αμυδώνα του Ομήρου. Η πρότασή του στηριζόταν στη
διαχρονικότητα των ανασκαφικών δεδομένων, στο επιβλητικό μέγεθος της
τούμπας και στις πληροφορίες του Ομήρου. Τα συμπεράσματα και τη γνώμη
του συμμερίζονται Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι και ιστορικοί.
Ωστόσο, μετά από σχετικές ανασκαφές
και γεωλογικές έρευνες Γερμανών αρχαιολόγων στην τούμπα του Καστανά
(1975-1979) και σε συνδυασμό μ’ εκείνες των Άγγλων που προηγήθηκαν, ο
καθηγητής αρχαιολογίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου κ.
Μπέρναρντ Χένσελ θα είναι κατηγορηματικός:
<<
Εδώ στο Αξιοχώρι ήταν το κέντρο ενός βασιλείου, στο οποίο ανήκε η
περιοχή μέχρι τον Καστανά και πιθανότατα μέχρι το Λιμνότοπο.>>
Στην εικόνα της Αμυδώνας, που ανάπλασε ο ίδιος σαν αποτέλεσμα των ερευνών του, βλέπουμε πως η περιοχή ανατολικά και δυτικά από το Αξιοχώρι σκεπαζόταν από νερό. Η θάλασσα έφθανε μέχρι το χωριό Κουφάλια. Ποταμίσιο και θαλασσινό νερό ήταν ανακατεμένα στην περιοχή του Καστανά, όπως έδειξε η μελέτη των θαλάσσιων μικρο-οργανισμών. Αυτή είναι η περιοχή που, όπως λέει ο Όμηρος, <<την καρπίζει με χάρη ο ποταμός>
Είναι η χώρα του Πυραίχμη, η χώρα της Αμυδώνας.
<<Η
οργάνωσή της είναι έξυπνη, θα μας πει ο κ. Μπέρναρντ Χένσελ στις 4
Αυγούστου 1996 στο Αξιοχώρι, στη διάρκεια ημερίδας που διοργάνωσε η
Κοινότητα Αξιοχωρίου και ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού. Ο
μεγαλύτερος και σημαντικότερος οικισμός βρίσκεται στο κέντρο. Στα βόρεια
ο Λιμνότοπος, ως προστατευτική δευτερεύουσα θέση και στα νότια ο φυσικά
οχυρωμένος οικισμός του Καστανά, που ήταν και λιμάνι. Υπήρχαν και άλλες
μικρότερες εγκαταστάσεις αγροτικού χαρακτήρα.
Βλέπουμε δηλαδή στην Αμυδώνα ένα βασίλειο, μια επικράτεια πολύ μεγαλύτερη από ένα χωριό, βλέπουμε τη χώρα της Αμυδώνας.>>
Μια ιστορική απόφαση
Με
την 59/1996 απόφασή του το Κοινοτικό Συμβούλιο Αξιοχωρίου, επί
Προεδρίας Παναγιώτη Ιωαννίδη και με τη σύμφωνη γνώμη των κατοίκων του
χωριού, εισηγήθηκε προς το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και
Αποκέντρωσης τη μετονομασία της Κοινότητας Αξιοχωρίου σε Δήμο Αμυδώνας,
για λόγους εθνικούς, ιστορικούς και πολιτιστικούς. Συνημμένα δε υπέβαλε
επίσημη Έκθεση του Γερμανού καθηγητή Αρχαιολογίας ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ ΧΕΝΣΕΛ
σχετικά με την ταύτιση της αρχαίας Αμυδώνας και του Αξιοχωρίου.
Μέχρι σήμερα δεν υπήρξε απάντηση στο παραπάνω αίτημα. Αξίζει όμως να αναφέρουμε τα λόγια του ίδιου του κ. Bernhard Hansel γι’ αυτήν την ιστορική απόφαση:
<<Ως
επιστήμων και φίλος της Μακεδονίας σας βεβαιώνω, ότι κάνετε πολύ καλά
που θέλετε να ξαναφέρετε την πρώτη, την παλαιότερη και την πιο
μακρόχρονα χρησιμοποιημένη ονομασία της πατρίδας σας. Θα χαρώ πολύ που
θα υπάρξει και πάλι η Αμυδών.>>
Επιμέλεια άρθρου
Τζουμέρκας Αναστάσιος
