Ο Σιτοπαραγωγός

Ποίημα γραμμένο από τον Άγγελο Αναστασιάδη ειδικά για την " Ημέρα  Σιταριού ".

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.   Σάββατο 29 Ιουνίου 2019, από ώρα 8:00 μ.μ.
   Όπως τον ..... παλιό καλό καιρό λοιπόν, την ημέρα αυτή, στο γήπεδο καλαθόσφαιρας του χωριού μας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος  " Α Μ Υ Δ Ω Ν " Αξιοχωρίου, με τους φίλους του και εθελοντές του,
θα προσπαθήσει να κάνει μια μικρή παρουσίαση των εργαλείων και εργασιών των παλαιοτέρων χρόνων, είτε με εικόνες είτε ζωντανά. Να γνωρίσουν μικροί και μεγάλοι τον χρόνο και τον μόχθο των καλλιεργητών του σιταριού εκείνων των χρόνων, και γιατί πραγματικά ήταν πεντανόστιμα τα αρτοποιήματα τότε, και τελικά θα μας παρουσιάσουν μεγάλη ποικιλία εντυπωσιακών αρτοποιημάτων

τα οποία και θα γευθούμε όλοι μαζί. Βεβαίως θα υπάρχει και ψησταριά με τα συνακόλουθα και η μουσική που θα μας διασκεδάσει για να χαρούμε όλοι μαζί, όσοι παρευρεθούμε, μια μέρα διαφορετική από τις άλλες, μια μέρα που θα φέρει κοντά μας παλιές αναμνήσεις, και αγαπημένα πρόσωπα, που έφυγαν από τη ζωή αλλά άφησαν μεγάλο έργο πίσω τους, άφησαν παραδείγματα συνεργασίας, αγάπης , αλληλεγγύης και ανάπτυξης, μια μέρα .....Γιορτή Σιταριού, που θα μπορούσε να συνεχιστεί, να γίνεται όλο και καλύτερη, καί όχι για οικονομικό όφελος αλλά κοινωνικό.
     Ευχής έργο λοιπόν η μεγάλη ανταπόκριση του κοινού και αύριο αλλά και στη συνέχεια για ότι προσπαθεί να παρουσιάσει ο Σύλλογος. Γιατί το κάνει πραγματικά με μοναδικό σκοπό την διατήρηση των εθίμων, της αγάπης της συνεργασίας και αλληλοβοήθειας, γιατί όλα αυτά τα έχουμε ανάγκη, ειδικά τα τελευταία δύσκολα χρόνια, καί κάποιοι ανάμεσά μας πολύ περισσότερο.
Κάποια στιγμή λοιπόν, υπολογίζουμε γύρω στις 8:30 μ.μ. να ξεκινήσει η εκδήλωση με επίδειξη κατ' αρχάς των εργαλείων και εργασιών των παλαιοτέρων χρόνων, με παρουσίαση έκθεσης φωτογραφιών παλαιών σχετικών με την ημέρα Σιταριού, με παρουσίαση σχετικών φωτογραφιών με προτζέκτορα, και φυσικά με αρτοποιήματα, φαγητά, ποτά και πολύ μουσική.  Πιστεύουμε ότι θα έχουμε, όπως πάντα, μια επιτυχημένη εκδήλωση, γιατί αγαπάμε αυτό που κάνουμε, γιατί ο κόσμος μας στηρίζει, και τέλος τέλος ολοι μας έχουμε ανάγκη τέτοιων εκδηλώσεων, ειδικά στο χωριό, για να ξεφεύγουμε από την μιζέρια της καθημερινότητας.

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι. Σάββατο 29 Ιουνίου 2019, από ώρα 8:00 μ.μ.
Συνέχεια του προηγούμενου.
   Τον καρπό που έπαιρναν από τα αλώνια τον μοίραζαν συνήθως σε τρία μέρη. Το ένα και βασικότερο ήταν για αποθήκευση, απαραίτητο για το αλεύρι όλης της χρονιάς. Το δεύτερο ήταν για να χρησιμοποιηθεί για σπόρος στην επόμενη σπορά, και το τρίτο, ότι βασικά ήταν πλεόνασμα, για να πωληθεί στον έμπορο να πάρουν κάποια χρήματα για να μπορούν να αγοράσουν τα απαραίτητα για τη ζωή τους αγαθά.

          Αυτό που θα κρατούσαν για σπόρο έπρεπε προηγουμένως να καθαριστεί από ξένες ύλες με  

το τριόρι, μετά να δαυλιτισθεί με το νταούλι ( προστασία του σπόρου από ασθένειες και ψείρα ) και να αποθηκευτεί σε ξηρό και ευάερο περιβάλλον μέχρι να έρθει η ώρα της σποράς.
Από το σιτάρι που κρατούσαν για το αλεύρι της χρονιάς, κατά μικρά χρονικά διαστήματα, περίπου ανά εβδομάδα,  άλεθαν τα πρώτα χρόνια με τον χερόμυλο, ( δύο κυκλικές λείες πέτρες, η κάτω σταθερή και η επάνω κινούμενη κυκλικώς ) που έβγαζε πολύ χοντρό αλεύρι, αργότρα με το νερόμυλο, τον

ανεμόμυλο και σιγά σιγά φθάσαμε στους σημερινούς μύλους. Με το αλεύρι οι γυναίκες έκαμναν το ζυμάρι. Το ζύμωναν καλά μέσα σε ξύλινη σκάφη, το ζύμετρο,

μετά το έβαζαν στις φόρμες ή στους ταβάδες ( ελαφρά μεταλλικά σκεύη ) το άφηναν για μια ώρα περίπου σε ζεστό περιβάλλον για να φουσκώσει και ήταν έτοιμο πλέον για ψήσιμο στο φούρνο. Τους ταβάδες τους έβαζαν στο φούρνο με ένα είδος ξύλινου φτιαριού το πυρίχτι ή τον φουρνεύτη.

 Τους ταβάδες τους έβαζαν μέσα στον καμμένο φούρνο, επάνω στην πυροστιά για να μή καεί από κάτω το ψωμί, το οποίο έβγαινε μετά από μία ώρα, φρέσκο και λαχταριστό, με την πεντανόστιμη γεύση του.
Σήμερα βέβαια, με την μηχανική και ηλεκτρική εξέλιξη, η παραγωγή μεγάλης ποικιλίας αλεύρων βοήθησε και στην παραγωγή διαφόρων τύπων ψωμιού αλλά και ζύμης, που να παρασκευάζεται μεγάλη ποικιλία αρτοποιημάτων, που να συναγωνίζονται για την ποιότητα, την θρεπτική τους αξία, ακόμα ακόμα και για την ..... όμορφη παρουσία τους αλλά ποτέ δεν θα μπορέσουν να φθάσουν την ...... τιμή και την .... αξία των αρτοποιημάτων της παλιάς εποχής.

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι. Σάββατο 29 Ιουνίου 2019 , από ώρα 8:00 μ.μ.
  Η εμφάνιση και χρησιμοποίηση του τρακτέρ στην καλλιέργεια των χωραφιών αλάφρυνε πάρα πολύ τους σιταροπαραγωγούς διότι εργασίες πολλών ημερών γινόντουσαν σε μία δύο ημέρες. Ένα γευγάρι βόδια π.χ. μπορούσαν να οργώσουν το πολύ πολύ δέκα στρέμματα την ημέρα, ενώ το τρακτέρ πολλαπλάσια. Κάτι παρόμοιο συνέβαινε στη σπορά και στο θερισμό με τις θεριστικές μηχανές, από το 1932 μέχρι το 1950 περίπου, που θέριζαν πολλά στρέμματα την ημέρα δένοντας συγχρόνως τα δεμάτια, τα οποία και μετέφεραν αργότερα πάλι με το τρακτέρ και την καρότσα στα " αλώνια ".

Οι πρώτες αλωνιστικές μηχανές,  πατόζες  ( τεράστια και και δισκίνητα μηχανήματα), μετακινούνταν και λειτουργούσαν με το τρακτέρ, εμφανίστηκαν περί το 1948 και διευκόλυναν πολύ τον αλωνισμό διότι αλώνιζαν, καθάριζαν και τσουβάλιαζαν το σιτάρι σε πολύ λίγο χρόνο, πάλι βέβαια στα ορισμένα σημεία, στα αλώνια, αφήνοντας συχρόνως και το πολύτιμο για την χειμωνιάτικη τροφή των ζώων, άχυρο.

Στις πατόζες υπήρχαν και διάφορες θέσεις εργασίας, όπως του τροφοδότη ( αυτός που εριχνε τα δεμάτια στην κινούμενη σκάλα για να πάνε επάνω στην πατόζα ), του κόφτη ( αυτός που έκοβε το δέσιμο των δεματιών, με πριονοτό μαχαίρι, πρίν πέσουν στο μηχάνημα για να αλωνιστούν ),

του ταϊστή ( αυτός που τάιζε - τροφοδοτούσε το μηχάνημα ), του τσουβαλά ( αυτός που τσουβάλιαζε το σιτάρι που έβγαινε από τη μηχανή ) και του ζυγιστή ( αυτός που ζύγιζε τα τσουβάλια με το σιτάρι στην πλάστιγγα - ζυγαριά, πριν μεταφερθούν στο σπίτι του αφεντικού, για να παρακρατηθούν τα δικαιώματα, οι αμοιβές δηλαδή των εργατών και των μηχανημάτων )

.
 Λίγα χρόνια αργότερα, περί το 1958, εμφανίστηκαν οι πρώτες θεριζοαλωνιστικές μηχανές,

οι οποίες με τα χρόνια τελειοποιήθηκαν και κάνουν σήμερα όλες τις εργασίες συγχρόνως ( θερισμού και αλωνισμού )πολύ εύκολα και γρήγορα με δύο εργαζόμενους  τους οδηγούς της θεριζοαλωνιστικής μηχανής και του φορτηγού - μεταφορέα του σιταριού στον τόπο αποθήκευσης ή πώλησης.
Το άχυρο ή το σάλμα που έμενε μετά τον αλωνισμό τό έδεναν, με τις δετικές μηχανές, σε

κιβωτιόσχημες  μπάλες, τις οποίες και αποθήκευαν στους αχυρώνες για να έχουν τροφή τον χειμώνα τα ζώα. Οι δετικές μηχανές κινιόντουσαν στην αρχή με ζευγάρια αγελάδων ή αλόγων και άλλες ήταν χειροκίνητες. Στη συνέχεια εμφανίστηκαν οι νέες δετικές μηχανοκίνητες που απλούστευσαν κατά πολύ την όλη εργασία.        Συνεχίζεται.

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι. Σάββατο 29 Ιουνίου 2019, από 8:00 μ.μ.
Συνέχεια του προηγούμενου.
   Όταν έφθανε η ώρα του αλωνισμού, πάλι όλοι μαζί εργαζόντουσαν επί ώρες και ημέρες συνέχεια, στα αλώνια.. Έπερναν τα δεμάτια από τις θεμωνιές, τα άπλωναν κυκλικά στο χώρο αλωνισμού και μετά με ένα άλογο, ή ένα ζευγάρι αγελάδων ( πολύ συχνά ένα βόδι και μια αγελάδα ) έσερναν την δοκάνα πάνω στα απλωμένα στάχια για να αλωνίσουν, να αποχωρίσουν δηλαδή τον καρπό , τον σίτο, από τα στάχια. Και πάλι οι παρακλήσεις προς τον Θεό, για να μη βρέξει, αυτή τη φορά, κατά τον αλωνάρη, να τελειώσουν τα αλώνια με το καλό, να φυσήσει αεράκι, να γίνει γρήγορα το λίχνισμα, ύστερα το κοσκίνισμα με το δρυμόνι, και να μεταφέρουν τον καρπό στο σπίτι.

      Με το πέρασμα των χρόνων βέναια, τα μηχανικά μέσα άντικατέστησαν όλη σχεδόν την χειρωνακτική εργασία. Τα τρακτέρ, μικρά και μεγάλα, με τα άροτρα, τις σβάρνες και τις σπαρτικές μηχανές, σε πολύ λίγο χρονικά διάστημα, έφεραν εις πέρας την σπορά και με μεγαλύτερη μάλιστα επιτυχία. Οι Θεριστικές μηχανές, επίσης, αλάφρυναν το έργο του θερισμού, και τα τρακτέρ με τις καρότσεςμετέφεραν έυκολα και γρήγορα τα δεμάτια στα αλώνια. Οι δε αλωνιστικές μηχανές μείωσαν, κατά πολύ, τον χρόνο αλωνισμού, το κοσκίνισμα, τσουβάλιασμα του σίτου, και μετατροπή των δεματιών σε άχυρο ( τροφή για τα ζώα ).  Συνεχίζεται

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.  Σάββατο 29 Ιουνίου 2019
Οι κυριότερες φάσεις της καλλιέργειας του σιταριού είναι τρείς: Σπορά - Θερισμός - Αλωνισμός.
   Στα παλιά χρόνια, στα οποία αναφερόμαστε, οι καλλιεργητές της γης, με τα πρωτόγονα αλέτρια τους, καμωμένα από ξύλο, εκτός από τη σιδερένια μύτη, το υνί, όργωναν όσο βαθύτερα μπορούσαν, 10 με 20 εκατοστά το πολύ, αφού οι αγελάδες και τα άλογα, που τραβούσαν το αλέτρι, δεν είχαν περισσότερη δύναμη. Μερικές φορές, όσοι είχαν, κουβαλούσαν με τα κάρα χωνεμένη κοπριά από τα ζώα τους, και άπλωναν στο χωράφι αντί για λίπασμα, πριν οργώσουν.

Ακολουθούσε η σπορά με τα χέρια. Φορτωμένοι στον ώμο ή στη μέση τη γεμάτη με το σιτάρι ιδιόμορφη ποδιά- σάκο,  άρπαζαν με τη φούχτα τους τον πολύτιμο σπόρο και έσπερναν με ρυθμικές ημικύκλιες κινήσεις, κάνοντας χιλιόμετρα ποδαρόδρομου, σε πολλές ημέρες σκληρής εργασίας.

Όλες οι παραπάνω εργασίες, που άρχιζαν από τον Σεπτέμβριο τελείωναν με τον ερχομό του χειμώνα. Όλοι ευχόντουσαν να " βολέψει " ο καιρός για να φυτρώσουν τα σιτάρια και να μεγαλώσουν. Κατά την Άνοιξη, και κυρίως τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, ήθελαν αρκετές βροχές για να δυναμώσουν τα σιτάρια και να φέρουν πολύ καρπό. Όταν είχε αναβροχές έβγαιναν όλοι μαζί, μικροί και μεγάλοι στα χωράφια, με τον ιερέα του χωριού για να κάνουν δέηση  ( παράκληση )  προς τον Θεό, να λυπηθεί τους κόπους τους και να στείλει την πολυπόθητη βροχή.

 

Έτσι έφθανε ο καιρός του Θερισμού. Όλοι μαζί με το χαμόγελο και το τραγούδι στο στόμα έπαιρναν το δρόμο προς τα χωράφια, κινούσαν για τον " πόλεμο " με τα απαραίτητα οπλα τους , το δρεπάνι και την παλαμαριά.  Θέριζαν τα σιτάρια με τα πολύτιμα στάχια και τα έκαμναν δεμάτια, κάνοντας μόνο μικρά διαλείματα για το κολατσό, το πρόχειρο και γρήγορο φαγητό τους δηλαδή, θέλοντας να κερδίσουν πολύτιμο χρόνο.

 

Τα στάχια τα έκαμναν δεμάτια και ύστερα τα μετέφεραν, από όλα τα χωράφια, με τα κάρα, σε ορισμένους χώρους, στα αλώνια, όπου τα τοποθετούσαν σε σχηματισμούς, το ένα επάνω στο άλλο, σε θεμωνιές και περίμεναν να έρθει η ώρα να αλωνίσουν.

                                                                         Συνεχίζεται.

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.

Ημέρα Σιταριού στο Αξιοχώρι.
Στο Αξιοχώρι, οι πρόσφυγες κάτοικοι που ήρθαν από τον Πόντο, την Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία, κατά τα έτη 1922, 1924  και 1925 αντιστοίχως, έχοντας σαν πρώτο μέλημά τους την διατροφή τους, ξεκίνησαν την καλλιέργεια του σιταριού, με όλα τα πρωτόγονα μέσα τους και φυσικά με πολλές δυσκολίες. Ο τοπικός Πολιτιστικός Σύλλογος " Α Μ Υ Δ Ω Ν " αποφάσισε να ονομάσει το έτος 2019 ,  Ε Τ Ο Σ   Σ Ι Τ Α Ρ Ι Ο Υ  για το Αξιοχώρι και να αφιερώσει αφενός μεν το ημερολόγιό του στην ιστορία του τοπικού σιταριού, αφετέρου δε να οργανώσει μια όμορφη εκδήλωση γι αυτό, κατά την περίοδο του Θέρους και συγκεκριμμένα το Σάββατο 29 Ιουνίου.

  1. Το Ελληνικό κράτος θέλοντας να συμπαρασταθεί τους νέους κατοίκους του χωριού, τον πρώτο  καιρό, τους προσέφερε από ένα βόδι ή μια αγελάδα ανά οικογένεια, με σκοπό τη συνεργασία τους, 

τόσο για την καλλιέργεια της χέρσας γης όσο και για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.   

Λόγω της αναγκαιότητας του ψωμιού, ξεκίνησαν την καλλιέργεια του σιταριού, που αποτελούσε, από την αρχαιότητα ακόμα, το βασικότερο προϊόν συγκομιδής αλλά και χρησιμότητας για τον άνθρωπο, για τις ευεργετικές του ιδιότητες, όπως πρώτος διαπίστωσε ο Ιπποκράτης. Οι διαφορετικοί τόποι της προέλευσής τους δεν τους εμπόδισαν να έρθουν πολύ σύντομα σε συνεργασία, με κοινούς στόχους και αγώνες. Έτσι οργανώνονται σε Γεωργικό Πιστωτικό Συνεταιρισμό, του οποίου το Καταστατικό εγκρίνεται με την υπ' αριθμόν 15930/ 13-8-1924 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, και λίγο αργότερα ( 1928 ), δουλεύοντας νύχτα - μέρα, με εθελοντική εργασία, χτίζουν την πρώτη αποθήκη του Συνεταιρισμού τους.

 

Μετά την αποξήρανση της λίμνης Αρτζάν - Αματόβου ( 1927-1931 ), από την εταιρία Φαουντέσιον, τους δίδονται και άλλα στρέμματα γης προς καλλιέργεια, από το κράτος με  παραχωρητήρια (μορφή εικοσαετούς δανείου, τα λεγόμενα γαιώμουρα ).                                                     Αύριο η συνέχεια.

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Εκδρομή Βόλο - Πήλιο

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Σιτάρι - αλεύρι - ψωμί

Από το ποίημα που έγραψα για το σιτάρι προσπάθησα να χρησιμοποιήσω όλες τις εικόνες εργασίας, πολύ περιληπτικά και να γράψω στίχους για τραγούδι. Έτσι μου βγήκε το παρακάτω. Μόνο που στη μελοποίηση βέβαια δεν τα καταφέρνω εξίσου καλά. Όποιος θέλει και μπορεί ας βοηθήσει. Επιθυμώ να το τραγουδήσουμε την ημέρα της εκδήλωσης, Σάββατο 29- 6-2019.      

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ